BİR HÜCREDEN ÇOK HÜCREYE "KOLONİLER"
 

Gelişmiş canlılardaki yapısal organizasyonu "Hücre--Doku--Organ--Sistem--Organizma" şeklinde gösterebiliriz. Tek hücreliler ile gelişmiş yapılı canlılar arasında, çok hücreliliğin en basit örneğini oluşturan canlılara ise "koloni" denir.

Bir türe ait tek hücreli canlıda, bölünmeyle oluşmuş yeni hücrelerin birbirinden ayrılmayıp bir arada kalmasıyla koloniler oluşur. Koloniler, yapısal organizasyon bakımından oldukça farklılık gösterir.

Örneğin; bir coccus bakterisi bölünerek çoğalır ve bir hücre yığını oluşturur. Ancak, bu koloninin hücreleri en küçük bir darbe, sarsıntı gibi etkilerde hemen dağılabilir.

Hücreleri bir arada tutan bir bağ yoktur. Bütün hücreler hayatsal aktivitelerini bağımsız olarak gerçekleştirirler. Kolonilerin daha gelişmiş çeşitlerini ise, protista aleminde yer alan alg hücreleri oluşturur. Sularda yaşayan bu organizmalar, kendi içinde basit ve gelişmiş koloniler olarak gruplandırılır.

Pandorina gibi, az sayıda(16 adet) hücre içeren kolonilerde, bütün hücreler aynı yapıda ve özelliktedir. Koloni dağılacak olursa, bütün hücreler bağımsız olarak yaşamlarına devam edebilirler. Yani, hücreler arasında iş bölümü yoktur.

Pandorina

 

Ancak koloni olmalarını sağlayan asıl faktör, jelatinimsi bir kılıfla bir arada tutulmalarıdır. Böylece hücreler bir arada yaşama eğilimi kazanırlar.

Kolonilerin en gelişmişi ise Volvox olarak bilinir. Hücre sayısı 8.000 ile 40.000 arasında değişen Volvox'ta, her hücre kamçılı olmasına rağmen, hücre grupları arasında iş bölümü vardır.

Volvox

Bunun sonucu olarak, hücrelerde de yapıv e büyüklük bakımından farklılaşmalar görülür.

Bu kolonilerdeki hücreler jelatinimsi bir kılıfla sarılmıl olmanın yanında, birbirlerine de ince ipliklerle tutunmuşlardır.

Volvox'ta bazı hücreler üremeden, bazıları hareketten, bazıları ise beslenmeden sorumludur. Gelişmiş yapılı bitki ve hayvanlardaki doku ve organlar Volvox'ta bulunmaz.

Hem basit hem gelişmiş koloniler eşeysiz veya eşeyli olarak çoğalabilirler.