Gürültü; insanlar üzerinde olumsuz etki yapan ve hoşa gitmeyen seslere denir. Özellikle büyük kentlerimizde gürültü yoğunlukları oldukça yüksek seviyede olup, Dünya Sağlık Örgütü'nce belirlenen ölçülerin üzerindedir. 

Gürültü (ses) Kirliliği

Kent gürültüsünü artıran sebeplerin başında trafiğin yoğun olması, sürücülerin yersiz ve zamansız klakson çalmaları ve belediye hudutları içerisinde bulunan endüstri bölgelerinden çıkan gürültüler gelmektedir. Meskenlerde ise televizyon ve müzik aletlerinden çıkan yüksek sesler, zamansız yapılan bakım ve onarımlar ile bazı işyerlerinden kaynaklanan gürültüler insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkilemekte, fizyolojik ve psikolojik dengesini bozmakta, iş verimini azaltmaktadır. 

Gürültünün insan üzerindeki etkilerini 4'e ayırabiliriz:

1-) Fiziksel Etkileri: Geçici veya sürekli işitme bozuklukları. 

2-) Fizyolojik Etkileri: Kan basıncının artması, dolaşım bozuklukları, solunumda hızlanma, kalp atışlarında yavaşlama, ani refleks. 

3-) Psikolojik Etkileri: Davranış bozuklukları, aşırı sinirlilik ve stres. 

4-) Performans Etkileri: İş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin yavaşlaması. 

Gürültüye maruz kalma süresi ve gürültünün şiddeti, insana vereceği zararı etkiler. Endüstri alanında yapılan araştırmalar göstermiştir ki; işyeri gürültüsü azaltıldığında işin zorluğu da azalmakta, verim yükselmekte ve iş kazaları azalmaktadır. 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre; meslek hastalıklarının %10'u, gürültü sonucu meydana gelen işitme kaybı olarak tespit edilmiştir. Meslek hastalıklarının pek çoğu tedavi edilebildiği halde, işitme kaybının tedavisi yapılamamaktadır. 

Bazı Gürültü Türlerinin Desibel Dereceleri ve Psikolojik Etkileri

Gürültü türü	dB derecesi	Psikolojik Etkisi
Uzay roketleri	170	Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
Canavar düdükleri	150	Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
Kulak dayanma sınırı	140	Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
Makineli delici	120	Sinirsel ve psikolojik bozukluklar (III.Basamak)
Motosiklet	110	Sinirsel ve psikolojik bozukluklar (III.Basamak)
Kabare müziği	100	Sinirsel ve psikolojik bozukluklar (III.Basamak)
Metro gürültüsü	90	Psikolojik belirtiler (II.Basamak)
Tehlikeli bölge	85	Psikolojik belirtiler (II.Basamak)
Çalar saat	80	Psikolojik belirtiler (II.Basamak)
Telefon zili	70	Psikolojik belirtiler (II.Basamak)
İnsan sesi	60	Psikolojik belirtiler (I.Basamak)
Uyku gürültüsü	30	Psikolojik belirtiler (I.Basamak)

 

GÜRÜLTÜNÜN NEDEN OLDUĞU RAHATSIZLIKLAR

30-65 dB: Konforsuzluk, sıkılma duygusu, kızgınlık konsantrasyon ve uyku bozukluğu
65-90 dB: Kalp atışı değişimi, solunum hızlanması, beyindeki basıncın azalması.
90-120 dB: Metabolizmada bozukluk, başağrısı
120-140 dB: İç kulakta bozukluk
140 dB ve üzeri: Kulak zarının patlaması

 

Çeşitli Kullanım Alanlarının Kabul Edilebilir Üst Gürültü Seviyeleri

Tiyatro Salonları	25 dB
Konferans Salonları	30 dB
Otel Yatak Odaları	30 dB
Otel Restoranları	35 dB
Hastaneler	35 dB
Yatak Odaları	35 dB
Derslikler, Laboratuvarlar	45 dB
Oturma Odaları	60 dB
Spor Salonu, Yemekhaneler	60 dB
Servis Bölümleri (mutfak, banyo)	70 dB
Fabrikalar (küçük)	70 dB
Fabrikalar (büyük)	80 dB

 

Gürültüyü Azaltmak İçin Alınabilecek Tedbirler:

•Hava alanlarının, endüstri ve sanayi bölgelerinin yerleşim bölgelerinden uzak yerlerde kurulması,
•Motorlu taşıtların gereksiz korna çalmalarının önlenmesi,
•Kamuoyuna açık olan yerler ile yerleşim alanlarında elektronik olarak sesi yükseltilen müzik aletlerinin çevreyi rahatsız edecek seviyede olmasının önlenmesi,
•İşyerlerinde çalışanların maruz kalacağı gürültü seviyesinin en aza (Gürültü Kontrol Yönetmeliğinde belirtilen sınırlara) indirilmesi,
•Yerleşim yerlerinde ve binaların içinde gürültü rahatsızlığını önlemek için yeni inşa edilen yapılarda ses yalıtımı sağlanması,
•Radyo, televizyon ve müzik aletlerinin evlerde rahatsızlık verecek seviyede seslerinin yükseltilmemesi gerekmektedir. 

Gürültü Kontrol Yönetmeliği

Gürültü Kontrol Yönetmeliği, yerleşim birimleri içinde konser, kutlama, miting gibi toplantıların, havai fişek kullanımının kısıtlanması, trenlere susturucu takılması, yüksek sesli makinaların kullanım saatlerinin azaltılması gibi önlemler içeriyor.
Yönetmelik, eğlence merkezlerine gürültü ölçüm cihazları takılması, yol kenarlarına ağaç ve betondan ses duvarları oluşturulması, binalarda ses yalıtımına uygun malzemeler kullanımının mecburi olması gibi bir çok önlemi içeriyor. Bunların 2013 yılına kadar uygulamaya konulması planlanıyor. 30 desibelin üzerindeki sesler insan sağlığı açısından tehdit oluşturuyor.